Phương pháp khử sulfate (DESULFATE) bình ắc quy acid chì

PHƯƠNG PHÁP KHỬ SULFATE BÌNH ẮC QUY AXIT CHÌ

Nguyên nhân gây ra hiện tượng sulfate
Ắc quy có tính chất tự phóng điện (Self-Discharge), nôm na là điện trong bình tự hao hụt. Tỷ lệ phóng điện trong một tháng ở điều kiện nhiệt độ dưới 25°C khoảng 2% hoặc cao hơn. Do vậy, ắc quy lưu kho lâu ngày mà không được sạc bù điện thì sẽ hình thành sulfate. Đây là lý do mà bạn thường thấy dòng chữ cảnh báo này được nhà sản xuất in lên bình hoặc các tài liệu hướng dẫn sử dụng. Ngoài ra, một trường hợp khá phổ biến khác đối với ắc quy đã được lắp đặt vào thiết bị là khi bộ sạc cho ắc quy của thiết bị đó không hoạt động. Ắc quy một khi đã lắp vào thiết bị mà không được cấp nguồn sạc thì chính ắc quy lại đóng vai trò như nguồn DC nuôi các linh kiện trên mạch này. Khi điện trong ắc quy không còn, kết quả sẽ giống như trường hợp một, lưu kho lâu ngày không sạc, ắc quy bị sulfate. Khi điện áp ắc quy rớt xuống dưới đáy 1.6VPC [Vol Per Cell/ hộc] (Mỗi cell/ hộc ắc quy có điện áp định danh là 2V, Điện áp đáy là 1.6V, Điện áp sạc ở chế độ chu kỳ là 2.4V. Ví dụ bình 6V tức là bình gồm có 3 hộc mắc nối tiếp nhau, bình 12V là bình có 6 hộc mắc nối tiếp nhau), thì ắc quy bắt đầu hình thành sulfate.

Cách khắc phục
Trước tiên là bạn phải có một bộ nguồn chỉnh lưu (power regulator) có điện áp và dòng phù hợp với bình ắc quy mà bạn dự tính khử sulfate. Tinh thể sulfate cản trở dòng điện, nên khi sạc khử sulfate điện áp sẽ vọt lên rất cao. Do vậy, nguồn cần có dãi điện áp rộng, tối thiểu 60VDC (0V-60V). Dòng điện sạc khử cần có khoảng 0.3CA (30% dung lượng bình, ví dụ bình 100Ah thì dòng sạc của nguồn cần có 30A).

Chỉnh áp của nguồn vượt 60VDC, chỉnh dòng phù hợp với từng loại bình

Bắt đầu quy trình khử sulfate:
Bước 1: Sạc dòng không đổi (CC = Constant current) tại 0.3CA trong 15 phút 
Bước 2: Sạc dòng không đổi (CC = Constant current) tại 0.1CA trong 6 giờ
Bước 3: Sạc dòng không đổi (CC = Constant current) tại 0.05CA trong 12 giờ

Trong quá trình sạc, nếu ắc quy nóng quá thì bạn phải dừng lại, chờ khi nào ắc quy giảm nhiệt lại tiếp tục (chỗ này quan trọng, nếu bạn không dừng lại thì có thể bình sẽ bị trương phù. Cẩn thận củi lửa, hổng bắt đền tui ha). Các bạn lưu ý, không phải tất cả ắc quy bị sulfate đều khử thành công. Tùy thuộc vào trạng thái của bình bị sulfate nặng hay nhẹ mà kết quả sẽ khác nhau. 

Sau khi sạc khử, bạn cũng cần có một bộ công cụ (DC (electronics) load) dùng để phóng điện cho ắc quy vừa sạc để kiểm tra dung lượng (Ah) hoặc công suất (Watts) của bình có đạt không. Nếu phóng dung lượng (Ah) thì bạn nên chọn dòng phóng tại 1CA là hợp lý với ắc quy. Thời gian phóng điện của ắc quy tại 1CA, phóng đến điện áp cuối của một hộc là 1.6V (lưu ý là điện áp 1.6V là điện áp của một hộc, không phải của một bình. Nếu bình của bạn có áp định danh 12V thì 1.6V* 6hộc = 9.6V), sẽ đạt khoảng 40 phút. Nếu kết quả phóng khoảng 30 phút thì vẫn còn sử dụng tạm được.

Lưu ý: ở tất cả các giai đoạn, bạn phải theo dõi sát sao hiện trạng của bình. Quá nhiệt bình sẽ bị trương phù ngay. Mình chia sẽ công thức để ai cần có thể dùng, tuyệt đối không khuyến khích sự tiêu khiển.

Nguyễn Triều Thiên
Saigon 3:40PM 10 May 2023